Dinsdag 28 juli 2015
Tijdens de zomervakantie ben ik eind juli een aantal dagen naar het zuiden van Duitsland op vakantie geweest. Vanuit Nederland ben ik in de loop van de middag met de trein naar Nürnberg vertrokken. De reis duurt vanuit Nederland, afhankelijk van de route die je neemt, tussen de zes en acht uur. Op de heenreis ben ik via Venlo en Mönchengladbach naar Keulen gereisd om daar rond zes uur op de Intercity naar Nürnberg te stappen. De aankomst was rond half 11 in de avond.

Woensdag 29 juli 2015
Op de eerste dag van mijn vakantie heb ik een bezoek gebracht aan München. Dit is de hoofdstad van de deelstad Beieren. Met een Regional-Express ben je in iets meer dan anderhalf uur in München. Rond half 8 ben ik uit Nürnberg vertrokken om iets over negenen in München aan te komen op het station.



Deze regionale trein bestaat uit oude Intercity wagons en is daardoor een stuk comfortabeler dan de normale regionale treinen. Ook stopt deze trein slechts op enkele stations waardoor het tijdsverschil met de snelle ICE treinen niet eens erg groot is.



Op weg naar het NS-Dokumentationszentrum kwam ik als eerste langs de "Hofgarten". Dit is een tuin, die in de 17de eeuw is aangelegd door Maximiliaan de Eerste. Tegenwoordig is deze tuin toegankelijk voor iedereen.



Vlak in de buurt van de "Hofgarten", staat de "Feldherrnhalle". Dit is een galerij, die is opgedragen aan de veldheren van het Beierse leger en gebouwd is in opdracht van Koning Lodewijk de Eerste van Beieren tussen 1841 en 1844. Dit was ook de plaats waar de staatsgreep van Adolf Hitler in 1923 gestopt werd door de politie.



Langs hetzelfde plein als de "Feldherrnhalle" staat ook de Theatrinerkerk (http://www.theatinerkirche.de/). Deze kerk is in de tweede helft van de 17de eeuw gebouwd. Sinds 2001 vindt er een uitgebreide sanering van deze kerk plaats.



Waar in Nederland steeds meer kerken dichtgaan, was er in deze kerk zelfs nog de mogelijk om te biechten. Via een stoplichtachtig systeem werd keurig aangegeven of de priester aanwezig en beschikbaar was.



Vanwege de grootschalige sanering was de kerk aan de buitenkant afgeschermd door een groot doek.



Doorlopend in de richting van de Karolinenplatz kom je langs het "Denkmal für die Opfer der NS-Gewaltherrschaft". Dit uit 1985 stammende moment eeuwige vlam met daarachter een lange plaat van brons met een opschrift ter nagedachtenis van de slachtoffers.



De Karolinenplatz is feitelijk een grote rotonde met een aantal gebouwen daaromheen. Midden op de rotonde staat een grote obelisk. Deze obelisk is gebouwd voor de dertigduizend Beierse soldaten die gestorven bij de Russische veldtocht van Napoleon.



Doorlopend vanaf de Karolinenplatz kom je uit bij het NS-Dokumentationszentrum. (http://www.ns-dokumentationszentrum-muenchen.de/) Dit is een museum dat gaat over het nationaal-socialisme in München en Beieren. Het museum is open sinds mei 2015 en de toegang was tot eind juli gratis. Het gebouw staat op de plaats van het Bruine Huis, de partijcentrale van de NSDAP.



In dit gebied rond de Karolinenplatz waren ten tijde van de heerschappij van de nazi's een groot aantal gebouwen in gebruik door de NSDAP. Het huidige Amerikahuis was toen het "Reichsrevisionsamt und Rechnungsamt der NSDAP"



In het gebouw op de foto hieronder was het "Oberstes Parteigericht der NSDAP" gevestigd.



Hieronder is het "Prins-Georg-Palais" te zien. In dit gebouw woonde van 1908 tot 1931 het echtpaar Bruckmann. Zij waren vanaf het begin lid van de NSDAP en zorgden er voor dat Adolf Hitler toegang kreeg tot de betere kringen van München.



Op de plek van dit gebouw, stond vroeger het gebouw waar de "NS Frauenschaft" zetelde.



Het gebouw waar tegenwoordig het "Haus Der Kulturinstitute" is gevestigd, werd voor 1945 door de NSDAP voor administratieve diensten gebruikt.



Iets verderop staat de bijna identieke "Führerbau". Dit gebouw werd door Adolf Hitler voor ontvangsten gebruikt en in 1938 is hier de overeenkomst van München ondertekend. Tegenwoordig zit in het gebouw de Hogeschool voor Muziek en Theater. Voor het gebouw is op de foto het fundament te zien van een eretempel van de NSDAP.



Het NS-Dokumentationszentrum begint de tentoonstelling op de vierde verdieping. Hier wordt ingegaan op de beginperiode van de NSDAP, die toen nog "Deutsche Arbeiter Partei" heette. Op de foto hieronder is het publiek te zien, dat wacht op een toespraak van Adolf Hitler in 1923. Deze foto is echter in scene gezet en niet genomen op het daadwerkelijke moment, dat het publiek op deze toespraak wachtte.



In dit gedeelte van de tentoonstelling werd ook ingegaan op de steun die de nazi's toen al hadden van conservatieve krachten in Beieren. Ook de conservatieve regering van die tijd, zag veel zaken door de vingers en trad vooral tegen links hard op.



Naast de poging tot staatsgreep in 1923 kwam ook de periode tot 1929 aan bod, waarin de nazi-partij met weinig succes bleef bestaan. Op de onderstaande foto is een bijeenkomst te zien van deze partij uit 1928 met o.a. Adolf Hitler en Heimrich Himmler.



Na de economische crisis in 1929 werd de nazi-partij in Duitsland steeds populairder om uiteindelijk begin 1933 de macht over te nemen. In de tentoonstelling kwam uitgebreid aan bod op welke manier de nazi's de democratie in Duitsland stap voor stap ter zijde schoven en van het land een dictatuur maakten.



Een van de manieren om de Joden te isoleren uit de samenleving was het "overnemen" van hun bedrijven door Duitsers. Hieronder is een advertentie te zien van een dergelijk bedrijf, dat nu met zijn nieuwe naam adverteert, met de opmerking dat het nu in handen is van ariërs.

Een voorbeeld van de invloed op het openbare leven van de nazi's, is in de onderstaande foto te zien. Mensen die voorbij het monument kwamen ter nagedachtenis aan de staatsgreep van 1923 moesten hier verplicht de Hitler-groet brengen.



Op een wand van het museum stond een overzicht van alle wetten, die opgesteld zijn om de Joden langzaamaan uit het openbare leven te verbannen. In het gedeelte over de Tweede Wereldoorlog werd ook vooral ingegaan op de betrokkenheid van München en Beieren bij deze oorlog. Aandacht was er bv. voor de misdaden die door soldaten en politieagenten uit München gepleegd zijn.



Een apart gedeelte van de tentoonstelling was ingericht over de omgang met het naziverleden na 1945 in Duitsland. Tot eind augustus is er bovendien een speciale thematentoonstelling te zien over kunstenaars uit de periode 1914 tot 1945. Hier hangen allerlei werken waarin gewaarschuwd werd tegen de nazi's en antisemitisme.



In het museum raakte ik nog aan de praat met een oudere mevrouw die in München woont, maar ook familie in Nederland heeft wonen. Haar man is kunstenaar. Als ik nog eens in München kom, ben ik van harte uitgenodigd om daar eens langs te komen. Ik heb beloofd ze in elk geval een kaartje te sturen vanuit Oosterhout als ik daar weer terug ben.



Vanaf deze plek ben je ook vrij snel bij het stadhuis van München. Dit staat aan de Marienplatz. Het stadhuis is ook toegankelijk voor toeristen om te bekijken. Opvallend was, dat je hier zo maar binnen kon lopen en dat er van beveiliging totaal geen sprake leek te zijn.



Het stadhuis is een prachtig, karakteristiek gebouw, dat soms wel wat wegheeft van een klooster. Overal zijn glas in lood ramen te zien met de meest uiteenlopende motieven.



Ook was er een aparte herdenkingsruimte waar de doden van de beide wereldoorlogen herdacht werden en de mensen, die in de periode 1933 tot 1945 politiek vervolgd zijn.



Inmiddels was het al rond een uur of vier geworden. Het was te laat om nog een museum te bezoeken en daarom ben ik op pad gegaan naar de oude botanische tuin. Dit is geen botanische tuin, bij een universiteit, zoals je dat vaak ziet, maar een openbaar park in het centrum van München.



Vlak in de buurt hiervan bevindt zich weer de Promenadeplatz. Hier bevinden zich een vijftal beelden, waaronder eentje van Orlando di Lasso. Dit is een componist uit de tijd van de Renaissance. Dit beeld is echter helemaal vol gehangen met allerlei afbeeldingen van Michael Jackson. Dat komt omdat tegenover het beeld een hotel staat, waar mij meerdere malen is verbleven tijdens zijn optredens in München.



Op weg naar het station ben ik ook nog even kort in de Frauenkirche geweest. (http://www.muenchner-dom.de/startseite.html). Daarna was het tijd om rond kwart over 6 weer met de trein naar Nürnberg terug te gaan om daar rond half 8 aan te komen.



Het volgende deel van dit reisverslag is te vinden op deze pagina