Vrijdag 11 oktober 2019
Frankfurt-Oder is een stad die aan de Duits-Poolse grens ligt. Vanuit Berlijn ben je ongeveer 75 minuten met de trein onderweg. Het aantal inwoners is van rond de 86.000 in 1990 naar een kleine 60.000 nu gedaald. Net als meer steden in het voormalige Oost-Duitsland heeft dus ook deze stad te maken met een behoorlijke afname van de bevolking. Een prima stad om in een dag te bezoeken. Verder kun je ook prima even te voet de rivier de Oder oversteken naar de Poolse zusterstad Slubice.



Na om een uur of 9 met de trein uit Berlijn vertrokken te zijn, kwam ik rond kwart over 10 aan op het station van Frankfurt-Oder. Vlak in de buurt van het station staat een monument, dat op de onderstaande foto te zien is, ter nagedachtenis aan alle medewerkers van de spoorwegen die tijdens de Eerste Wereldoorlog om het leven gekomen zijn.



De Duitse schrijver en dichter Heinrich von Kleist is in Frankfurt-Oder geboren. Er is een naar hem vernoemd museum en ook een wandelroute, die voor een deel door Slubice loopt en langs plekken komt waar onderdelen uit zijn leven te zien zijn.



Naast het Gertrudispark staat de gelijknamige kerk. In het jaar 1368 is op deze plek door kleermakers een kapel opgericht. Na de reformatie werd de kapel in 1539 uitgeroepen tot kerk. In april 1631 werd de kerk vlak voor de komst van de troepen van de Zweedse koning verwoest door soldaten van de keizer. Dertig jaar later is de kerk weer opnieuw opgebouwd.



Toen de kerk door de kleermakers niet meer onderhouden kon worden, is ze in het jaar 1820 eigendom geworden van de stad Frankfurt. Vanwege achterstallig onderhoud werd rond 1870 een nieuwe kerk gebouwd in neogotische stijl. In de Tweede Wereldoorlog werd de kerk weer verwoest om hierna opnieuw opgebouwd te worden. Tussen 1978 en 1980 is de kerk voor de laatste keer verbouwd. Bij deze verbouwing is er een soort tussenverdieping gebouwd waardoor de kerkruimte zich niet meer op de begane grond bevindt maar op de eerste verdieping. Wanneer je de kerk binnenkomt, kom je in een ruimte met allerlei kantoorruimtes. Via een trap kom je dan in de eigenlijke kerk, die op de volgende foto te zien is.



In de kerk bevinden zich nog een drietal originele delen. Een bronzen kroonluchter uit 1375, een bronzen kandelaar uit 1376 en het hoogaltaar uit 1489. Dit altaar is op de volgende foto te zien. Op deze foto staan de panelen van het altaar open. Als ze gesloten zijn, zijn weer een aantal andere panelen te zien, die nu verborgen zijn.



Een medewerker van de kerk die op deze ochtend aanwezig was, heeft mij van alles over de kerk vertelt en ook de panelen van het altaar opengezet. De overige voorwerpen in de kerk komen vooral uit de in 1945 verwoestte Mariakerk van Frankfurt-Oder. De laatste foto uit de Sint Gertrudiskerk laat de achterkant van het altaar zien.



De Mariakerk is een andere grote kerk in Frankfurt-Oder. De bouw van de kerk is gestart in het jaar 1253, toen de stad Frankfurt-Oder gesticht werd. Gedurende 300 jaar is de kerk opgebouwd tot de huidige omvang. Origineel in de kerk zijn nog een drietal gebrandschilderde ramen uit het midden van de 14de eeuw. In april 1945 is de kerk zwaar beschadigd. Pas in 1979 werd de kerk verpacht aan de stad Frankfurt-Oder en kon gestart worden met de heropbouw.



Sinds 2006 is de kerk vooral in gebruik als cultureel centrum voor bijeenkomsten zoals tentoonstellingen, theateropvoeringen, concerten en af en toe nog voor religieuze vieringen. Als je de kerk binnenkomt, zie je een tweetal bronzen grafkisten staan. Deze komen uit het einde van de 17de eeuw en bevatten de lichamen van burgemeester Coelestin Hoffmann en zijn vrouw.



Na de Tweede Wereldoorlog zijn de glas-in-lood ramen van de kerk door de Russen als oorlogsbuit meegenomen naar de Sovjet-Unië om daar in het depot van de Hermitage te verdwijnen. Na langdurige onderhandelingen in de jaren ’90 van de vorige eeuw zijn alle 117 glas-in-lood ramen vanaf het jaar 2000 weer teruggekomen naar Duitsland. Ze zijn gerestaureerd en nu weer in de kerk te zien.



In Frankfurt-Oder staat ook een van de vestigingen van het Brandenburgse museum voor moderne kunst. Dit museum bezit een grote verzameling moderne kunst uit vooral de DDR-tijd. Gezien de beschikbare tijd die ik vandaag had, heb ik dit museum helaas over moeten slaan.



In het centrum van Frankfurt-Oder staat het Kleist-Museum. Eind jaren ’60 werd in Frankfurt-Oder voor het eerst een echt museum voor Heinrich von Kleist geopend. Het museum was toen volledig gevestigd in het roze gebouw op de onderstaande foto. Dit is een oude garnizoensschool, die in het einde van de 18de eeuw gebouwd is. In oktober 2013 is de nieuwbouw geopend die naast de garnizoensschool staat. Beide gebouwen zijn met elkaar verbonden en hierdoor is het museum nu verdeeld over een tweetal gebouwen.



Heinrich von Kleist heeft allerlei verschillende soorten werken geschreven. Van drama’s en gedichten tot journalistieke en redactionele stukken. Gedurende zijn leven heeft hij in plaatsen zoals Köningsberg, Dresden, Berlijn, Parijs en Thun (Zwitersland) gewoond. Heinrich von Kleist was de oudste zijn uit een officiersfamilie. Hij ging daarom ook het leger in en was van 1792 tot 1799 korporaal in het Pruisische leger.



Nadat hij rond 1800 uit het leger ontslagen was, is hij gestart met het schrijven van allerlei soorten literatuur. Hij is in deze periode veel op reis geweest en werd uiteindelijk tijdens de Pruisisch-Franse oorlog gearresteerd omdat hij ervan verdacht werd een spion te zijn. Tot juli 1807 zat hij toen gevangen in Frankrijk. In het museum wordt ook aandacht besteed aan de reizen die hij gemaakt heeft.



Nadat hij in 1807 was teruggekeerd in Dresden ging hij weer verder met het schrijven van allerlei literatuur. Vanaf februari 1810 leefde hij weer in Berlijn waar hij gedurende zes maanden een dagblad uitgaf. Dit leverde hem een geregeld inkomen op. Verder was hij ook bezig om zijn werk te verkopen aan theaters en drukkerijen.



Op 20 november 1811 ging hij samen Henriette Vogel, iemand die aan kanker leed, en die hij ontmoet had, naar de Kleine Wannsee in Potsdam. Daar huurden ze een kamer in een hotel. De volgende dag heeft hij Henriette doodgeschoten en daarna zichzelf vermoord. Dit wordt uitgebeeld in de laatste ruimte van het museum waar deze plek te zien is.



Het volgende deel van dit reisverslag is te vinden op deze pagina