Zondag 28 april 2024
In de ochtend heb ik het Bauhaus museum in Weimar bezocht. Na hier nog wat gegeten te hebben in het café gedeelte van het museum, ben ik weer teruggegaan naar het centrum van Weimar voor een bezoek aan het stadsmuseum. Dit is sinds 1954 gevestigd in het voormalige stadspaleis van de bekende ondernemer Friedrich Justin Bertuch. Het museum bestaat als verzamelingen van rijke burgers en is sinds 1903 eigendom van de stad Weimar.
De tijdelijke tentoonstelling in het museum ging over Sophie von Sachsen-Weimar Eisenach ter gelegenheid van haar 200ste geboortedag. Ze was in de tweede helft van de 19de eeuw bekend als de echtgenote van Groothertog Carl Alexander. Op 8 april 1824 is ze in Den Haag geboren. Ze was in die tijd een invloedrijke persoon. Door haar geërfde vermogen ondersteunde ze de spaarbanken van het groothertogdom, stichtte scholen en zorginstellingen, ondersteunde het Duitse Shakespeare gezelschap en was beschermvrouw naar het wetenschappelijk onderzoek van Goethe’s werk. Het totale werk van Goethe dat in Weimar is uitgegeven staat bekend onder de naam “Sophienausgabe”.
De tijdelijke tentoonstelling geeft een beeld van haar leven. Er zijn schilderijen te zien en de Sophienausgabe van Goethe staat er. Groothertogin Sophie kwam uit een land met veel koloniën. Ze vond die van economisch belang. Ze ondersteunde daarom ook de opkomst van Duitsland als koloniale macht. Een in 1880 gebouwd schip dat veel in de koloniën onderweg was, had daarom ook haar naam. Voor 130.000 rijksmark nam ze aandelen in de “Deutsch-Ostafrikanischen Gesellschaft” en de “Deutsch-Ostafrikanischen Plantagen-Gesellschaft”.
Het overgrote deel van het museum is ingericht met een permanente tentoonstelling over de stad Weimar. Zoals in de meeste Duitse musea het geval is, is alles zeer uitgebreid en goed onderbouwd weergegeven. Weimar ligt in de voormalige DDR. Wat minder bekend is, is dat de omgeving op 11 april 1945 door de Amerikanen is bevrijd. Al snel wordt door de Amerikanen een sociaaldemocraat en voormalig gevangene van Buchenwald benoemd tot nieuwe burgemeester. Al snel komen de sarcofagen van Goethe en Schiller uit Jena terug naar Weimar. Door de overeenkomst van Jalta wordt Weimar echter een onderdeel van de Russische bezettingszone. Op 2 juli 1945 verlaten de Amerikaanse troepen dan ook de stad.
De volgende foto laat de inrichting van een kamer zien uit 1880 uit een huis van de betere burgerij. .
Tot het einde van de 18de eeuw hadden er nog nauwelijks uitbreidingen van de stad plaatsgevonden buiten de oude muren. Er was geen gestructureerde ontwikkeling van de stad, de huizen waren vaak slecht en de straten smal. Zo werd pas in 1793 het weggooien van de nachtelijke ontlasting uit het raam verboden. De maquette op de volgende foto geeft een goed overzicht van Weimar in deze tijd.
Sinds 2021 is een apart deel van het museum ingericht met de tentoonstelling “Weimar en Rusland”. De band tussen Weimar en Rusland begin met de aankomst van groothertogin Maria Pawlowna in 1804. In het begin van de 20ste eeuw komt hier een eind aan met het overlijden van groothertog Carl Alexander. Doordat de groothertogin familie was van de tsaar kon in 1806 de verwoesting van Weimar door Napoleon voorkomen worden. In 1813 beschermde Russische kozakken de stad tegen de Franse troepen.
Aandacht is er natuurlijk ook voor de tijd waarin Weimar in de Duitse Democratische Republiek lag. De inleidende tekst bij deze tentoonstelling is in 2021 geschreven. Er wordt dan ook de nadruk gelegd op de vriendschappelijke banden met Rusland en de hoop uitgesproken dat er een samenwerking gevonden kan worden met een Russische stad. Iets dat nu natuurlijk in een totaal ander daglicht is komen te staan vanwege de oorlog in de Oekraïne vanaf 2022.
Op de volgende foto is een vitrine te zien met allerlei voorwerpen uit de DDR-tijd. Bovenin staan oude tijdschriften, in het midden een beeld van Lenin, onder in een straatnaambord van de Leninstraat en een schild van de DSF. Dit was de gemeenschap voor Duits-Sovjetische vriendschap. Deze organisatie informeerde de inwoners van de DDR over het leven in de Sovjet-Unie.
Hier hangt in het museum ook een kopie van een schilderij dat laat zien hoe Weimar op 22 oktober 1813 werd gered van een Franse invasie na de slag bij Leipzig. Dit schilderij is in 1918 voor het laatst tentoongesteld, gold toen als verloren en is pas in 2005 weer opgedoken bij een kunsthandel.
Het museum gaat inmiddels verder met het begin van de 20ste eeuw. Er ontstond toen in Weimar een groep kunstenaars die van de stad opnieuw een cultureel centrum wilde maken. Hiervoor werden onder andere een aantal tentoonstellingen georganiseerd. De stad breidde zich in deze periode ook verder uit en er werden een aantal nieuwe monumenten en gebouwen toegevoegd. Het aantal inwoners nam toen ook weer toe. Gedurende de Eerste Wereldoorlog vallen er in Weimar 1341 doden.
Een onderdeel van de permanente tentoonstelling in het stadsmuseum is natuurlijk de bijeenkomst die in 1919 in Weimar heeft plaatsgevonden over de grondwet van het nieuwe Duitsland. Op de volgende foto is een grote afbeelding te zien van een aantal aanwezigen in het theater in Weimar.
Nadat in Duitsland in 1919 het nieuwe parlement gekozen was, heeft dit zich eerst bezig gehouden met het uitwerken van de nieuwe grondwet. Nadat deze in augustus 1919 was aangenomen, fungeerde het tot de verkiezingen van juni 1920 als parlement. Dit parlement heeft ook ingestemd met het verdrag van Versailles waarmee aan Duitsland grote herstelbetalingen werden opgelegd. Dit overschaduwde de nieuwe grondwet en zorgde ook voor een valse start van de nieuwe republiek.
In de jaren ’20 van de vorige eeuw kreeg Weimar daardoor steeds meer het karakter van een regerings- en ambtenarenstad. Dit kwam vooral doordat Weimar de hoofdstad werd van de nieuwe deelstaat Thüringen. Terwijl in Thüringen vooral de Sociaal Democraten en Communisten sterk waren, was Weimar een stad waar de conservatieve partijen het voor het zeggen hadden. Tussen 1918 en 1932 nam het aantal inwoners toe van 35.000 naar 51.000.
Natuurlijk komt ook de Bauhaus periode in het museum kort aan bod. De uitgebreide geschiedenis is te zien in het Bauhaus museum dat ik eerder op deze dag heb bezocht.
De deelstaatsverkiezingen van december 1929 die een flinke winst betekenden voor de NSDAP zorgden ervoor dat in januari 1930 de eerste regering gevormd werd waar deze partij onderdeel van uit maakte. Het gevolg hiervan was dat allerlei ambtenaren ontslagen werden en nationaalsocialisten op belangrijke posities benoemd werden. Ook werden cultuurvoorstellingen die niet overeenkwamen met de opvattingen van de nationaalsocialisten verboden. Dit zorgde voor dusdanige spanningen dat de regering in april 1931 ten val kwam door aanname van een motie van wantrouwen.
De volgende zaal gaat over Weimar in de periode tijdens het nationaalsocialisme. In 1935 ontstonden er plannen om in Weimar een aantal grote gebouwen voor de staat en de partij te bouwen. In totaal stonden er in Weimar een vijftal gebouwen in de planning. Drie waren voor het einde van de oorlog klaar. Een vierde gebouw is na de oorlog afgebouwd. Tegenwoordig is één van deze gebouwen als winkelcentrum in gebruikt. De andere drie worden door de overheid van de deelstaat gebruikt.
Ter gelegenheid van het 95-jarig jubileum van de grondwet uit 1919 heeft er in 2014 een speciale tentoonstelling hierover gestaan in dit stadsmuseum van Weimar. Deze tentoonstelling is hier nu nog steeds te zien. Een groot aantal originele documenten uit deze tijd maar ook films, posters en medailles zijn hier te zien om meer inzicht te krijgen in deze gebeurtenis. De tentoonstelling was bedoeld als voorbereiding ter gelegenheid van het 100 jarig jubileum in 2019.
Op de volgende foto is een paal te zien waarop allerlei posters geplakt zijn van de partijen waarop gekozen kon worden bij de eerste vrije verkiezingen in Duitsland na de Eerste Wereldoorlog.
Ter gelegenheid van de bijeenkomsten voor het opstellen van de nieuwe grondwet is er ook een speciale serie met postzegels uitgegeven. Voor verzamelaars werden deze postzegels maar ook de reguliere zegels voorzien van speciale poststempels uit Weimar.
Het model op de volgende foto laat het nationale theater zien op 21 augustus 1919 na de beëdiging van Friedrich Ebert als rijkspresident.
In een aparte ruimte zijn nog videobeelden uit deze tijd te zien. Op de foto is een vergadering van de sociaaldemocraten in het nationale theater te zien. De stoelen komen uit het voormalige huis van de Russische officieren uit Weimar. Het stadsmuseum is een echte aanrader om te bezoeken omdat het een zeer goed beeld geeft van de verschillende onderdelen van de geschiedenis van de stad Weimar.
Het volgende deel van dit reisverslag is te vinden op deze pagina
In de ochtend heb ik het Bauhaus museum in Weimar bezocht. Na hier nog wat gegeten te hebben in het café gedeelte van het museum, ben ik weer teruggegaan naar het centrum van Weimar voor een bezoek aan het stadsmuseum. Dit is sinds 1954 gevestigd in het voormalige stadspaleis van de bekende ondernemer Friedrich Justin Bertuch. Het museum bestaat als verzamelingen van rijke burgers en is sinds 1903 eigendom van de stad Weimar.
De tijdelijke tentoonstelling in het museum ging over Sophie von Sachsen-Weimar Eisenach ter gelegenheid van haar 200ste geboortedag. Ze was in de tweede helft van de 19de eeuw bekend als de echtgenote van Groothertog Carl Alexander. Op 8 april 1824 is ze in Den Haag geboren. Ze was in die tijd een invloedrijke persoon. Door haar geërfde vermogen ondersteunde ze de spaarbanken van het groothertogdom, stichtte scholen en zorginstellingen, ondersteunde het Duitse Shakespeare gezelschap en was beschermvrouw naar het wetenschappelijk onderzoek van Goethe’s werk. Het totale werk van Goethe dat in Weimar is uitgegeven staat bekend onder de naam “Sophienausgabe”.
De tijdelijke tentoonstelling geeft een beeld van haar leven. Er zijn schilderijen te zien en de Sophienausgabe van Goethe staat er. Groothertogin Sophie kwam uit een land met veel koloniën. Ze vond die van economisch belang. Ze ondersteunde daarom ook de opkomst van Duitsland als koloniale macht. Een in 1880 gebouwd schip dat veel in de koloniën onderweg was, had daarom ook haar naam. Voor 130.000 rijksmark nam ze aandelen in de “Deutsch-Ostafrikanischen Gesellschaft” en de “Deutsch-Ostafrikanischen Plantagen-Gesellschaft”.
Het overgrote deel van het museum is ingericht met een permanente tentoonstelling over de stad Weimar. Zoals in de meeste Duitse musea het geval is, is alles zeer uitgebreid en goed onderbouwd weergegeven. Weimar ligt in de voormalige DDR. Wat minder bekend is, is dat de omgeving op 11 april 1945 door de Amerikanen is bevrijd. Al snel wordt door de Amerikanen een sociaaldemocraat en voormalig gevangene van Buchenwald benoemd tot nieuwe burgemeester. Al snel komen de sarcofagen van Goethe en Schiller uit Jena terug naar Weimar. Door de overeenkomst van Jalta wordt Weimar echter een onderdeel van de Russische bezettingszone. Op 2 juli 1945 verlaten de Amerikaanse troepen dan ook de stad.
De volgende foto laat de inrichting van een kamer zien uit 1880 uit een huis van de betere burgerij. .
Tot het einde van de 18de eeuw hadden er nog nauwelijks uitbreidingen van de stad plaatsgevonden buiten de oude muren. Er was geen gestructureerde ontwikkeling van de stad, de huizen waren vaak slecht en de straten smal. Zo werd pas in 1793 het weggooien van de nachtelijke ontlasting uit het raam verboden. De maquette op de volgende foto geeft een goed overzicht van Weimar in deze tijd.
Sinds 2021 is een apart deel van het museum ingericht met de tentoonstelling “Weimar en Rusland”. De band tussen Weimar en Rusland begin met de aankomst van groothertogin Maria Pawlowna in 1804. In het begin van de 20ste eeuw komt hier een eind aan met het overlijden van groothertog Carl Alexander. Doordat de groothertogin familie was van de tsaar kon in 1806 de verwoesting van Weimar door Napoleon voorkomen worden. In 1813 beschermde Russische kozakken de stad tegen de Franse troepen.
Aandacht is er natuurlijk ook voor de tijd waarin Weimar in de Duitse Democratische Republiek lag. De inleidende tekst bij deze tentoonstelling is in 2021 geschreven. Er wordt dan ook de nadruk gelegd op de vriendschappelijke banden met Rusland en de hoop uitgesproken dat er een samenwerking gevonden kan worden met een Russische stad. Iets dat nu natuurlijk in een totaal ander daglicht is komen te staan vanwege de oorlog in de Oekraïne vanaf 2022.
Op de volgende foto is een vitrine te zien met allerlei voorwerpen uit de DDR-tijd. Bovenin staan oude tijdschriften, in het midden een beeld van Lenin, onder in een straatnaambord van de Leninstraat en een schild van de DSF. Dit was de gemeenschap voor Duits-Sovjetische vriendschap. Deze organisatie informeerde de inwoners van de DDR over het leven in de Sovjet-Unie.
Hier hangt in het museum ook een kopie van een schilderij dat laat zien hoe Weimar op 22 oktober 1813 werd gered van een Franse invasie na de slag bij Leipzig. Dit schilderij is in 1918 voor het laatst tentoongesteld, gold toen als verloren en is pas in 2005 weer opgedoken bij een kunsthandel.
Het museum gaat inmiddels verder met het begin van de 20ste eeuw. Er ontstond toen in Weimar een groep kunstenaars die van de stad opnieuw een cultureel centrum wilde maken. Hiervoor werden onder andere een aantal tentoonstellingen georganiseerd. De stad breidde zich in deze periode ook verder uit en er werden een aantal nieuwe monumenten en gebouwen toegevoegd. Het aantal inwoners nam toen ook weer toe. Gedurende de Eerste Wereldoorlog vallen er in Weimar 1341 doden.
Een onderdeel van de permanente tentoonstelling in het stadsmuseum is natuurlijk de bijeenkomst die in 1919 in Weimar heeft plaatsgevonden over de grondwet van het nieuwe Duitsland. Op de volgende foto is een grote afbeelding te zien van een aantal aanwezigen in het theater in Weimar.
Nadat in Duitsland in 1919 het nieuwe parlement gekozen was, heeft dit zich eerst bezig gehouden met het uitwerken van de nieuwe grondwet. Nadat deze in augustus 1919 was aangenomen, fungeerde het tot de verkiezingen van juni 1920 als parlement. Dit parlement heeft ook ingestemd met het verdrag van Versailles waarmee aan Duitsland grote herstelbetalingen werden opgelegd. Dit overschaduwde de nieuwe grondwet en zorgde ook voor een valse start van de nieuwe republiek.
In de jaren ’20 van de vorige eeuw kreeg Weimar daardoor steeds meer het karakter van een regerings- en ambtenarenstad. Dit kwam vooral doordat Weimar de hoofdstad werd van de nieuwe deelstaat Thüringen. Terwijl in Thüringen vooral de Sociaal Democraten en Communisten sterk waren, was Weimar een stad waar de conservatieve partijen het voor het zeggen hadden. Tussen 1918 en 1932 nam het aantal inwoners toe van 35.000 naar 51.000.
Natuurlijk komt ook de Bauhaus periode in het museum kort aan bod. De uitgebreide geschiedenis is te zien in het Bauhaus museum dat ik eerder op deze dag heb bezocht.
De deelstaatsverkiezingen van december 1929 die een flinke winst betekenden voor de NSDAP zorgden ervoor dat in januari 1930 de eerste regering gevormd werd waar deze partij onderdeel van uit maakte. Het gevolg hiervan was dat allerlei ambtenaren ontslagen werden en nationaalsocialisten op belangrijke posities benoemd werden. Ook werden cultuurvoorstellingen die niet overeenkwamen met de opvattingen van de nationaalsocialisten verboden. Dit zorgde voor dusdanige spanningen dat de regering in april 1931 ten val kwam door aanname van een motie van wantrouwen.
De volgende zaal gaat over Weimar in de periode tijdens het nationaalsocialisme. In 1935 ontstonden er plannen om in Weimar een aantal grote gebouwen voor de staat en de partij te bouwen. In totaal stonden er in Weimar een vijftal gebouwen in de planning. Drie waren voor het einde van de oorlog klaar. Een vierde gebouw is na de oorlog afgebouwd. Tegenwoordig is één van deze gebouwen als winkelcentrum in gebruikt. De andere drie worden door de overheid van de deelstaat gebruikt.
Ter gelegenheid van het 95-jarig jubileum van de grondwet uit 1919 heeft er in 2014 een speciale tentoonstelling hierover gestaan in dit stadsmuseum van Weimar. Deze tentoonstelling is hier nu nog steeds te zien. Een groot aantal originele documenten uit deze tijd maar ook films, posters en medailles zijn hier te zien om meer inzicht te krijgen in deze gebeurtenis. De tentoonstelling was bedoeld als voorbereiding ter gelegenheid van het 100 jarig jubileum in 2019.
Op de volgende foto is een paal te zien waarop allerlei posters geplakt zijn van de partijen waarop gekozen kon worden bij de eerste vrije verkiezingen in Duitsland na de Eerste Wereldoorlog.
Ter gelegenheid van de bijeenkomsten voor het opstellen van de nieuwe grondwet is er ook een speciale serie met postzegels uitgegeven. Voor verzamelaars werden deze postzegels maar ook de reguliere zegels voorzien van speciale poststempels uit Weimar.
Het model op de volgende foto laat het nationale theater zien op 21 augustus 1919 na de beëdiging van Friedrich Ebert als rijkspresident.
In een aparte ruimte zijn nog videobeelden uit deze tijd te zien. Op de foto is een vergadering van de sociaaldemocraten in het nationale theater te zien. De stoelen komen uit het voormalige huis van de Russische officieren uit Weimar. Het stadsmuseum is een echte aanrader om te bezoeken omdat het een zeer goed beeld geeft van de verschillende onderdelen van de geschiedenis van de stad Weimar.
Het volgende deel van dit reisverslag is te vinden op deze pagina
Reactie toevoegen